A dlaczego liście zmieniają kolor jesienią?

0
44
Rate this post

Jesień ‍to pora roku, która zachwyca nas swoimi barwnymi pejzażami ​i magicznym ‍kolorem liści. Ale⁣ dlaczego ‍właśnie ‌jesienią liście zmieniają ⁤swoją barwę? ‍Ta⁤ tajemnicza transformacja przyrody‍ nas fascynuje i skłania do zadawania ‍sobie pytania. Warto poznać tajniki tego​ procesu,⁢ aby⁢ lepiej⁢ zrozumieć⁤ magię ⁢jesieni.

Co ‌to ⁢jest fotosynteza i jak wpływa​ na zmianę koloru liści?

Liście roślin w ​naturalny sposób‌ zmieniają kolor jesienią, co jest fascynującym zjawiskiem przyrodniczym. Proces ​fotosyntezy, czyli zdolności ​roślin do przetwarzania światła słonecznego na energię, odgrywa kluczową rolę w tym procesie.

Fotosynteza ⁢to ​skomplikowany proces chemiczny zachodzący w chloroplastach​ roślin, w którym używana jest energia świetlna‌ do przekształcenia dwutlenku ⁢węgla i wody w glukozę i tlen.​ W trakcie fotosyntezy chlorofil, barwnik nadający liściom zielony kolor,​ jest⁢ używany do wytwarzania energii. Jednak jesienią, kiedy ilość światła ⁣słonecznego ‌maleje, proces fotosyntezy zwalnia, ⁤a poziom chlorofilu w ⁣liściach spada.

Kiedy ilość⁣ chlorofilu w liściach⁤ maleje, ‍inne barwniki‍ roślin, takie⁣ jak‍ karotenoidy​ (żółte i pomarańczowe barwniki) oraz antocyjany (czerwone i ⁢fioletowe barwniki) stają się bardziej widoczne. ​To dlatego liście⁣ zmieniają ‍kolor ‌na żółty, ⁢pomarańczowy, czerwony ⁣lub ⁤fioletowy w zależności od rodzaju⁣ barwników‍ obecnych w roślinach.

Rola chlorofilu ⁢w procesie zmiany koloru liści

jest ⁣kluczowa i ⁣fascynująca.⁤ Chlorofil to zielony barwnik, który jest⁤ odpowiedzialny za fotosyntezę w roślinach. Wraz ⁢z nadejściem jesieni, rośliny ⁢zaczynają zmniejszać produkcję chlorofilu, ⁤co powoduje‍ stopniowe wygaszanie zielonego koloru⁤ liści.

Podczas tego procesu, inne pigmenty roślinne, takie jak⁢ karotenoidy ​(żółte i pomarańczowe barwniki) oraz antocyjany (czerwone barwniki), ‍zaczynają być⁢ odkrywane.⁤ To⁢ właśnie one nadają‍ liściom ​piękne‍ odcienie⁤ żółci, pomarańczy, ⁢czerwieni ‌i bordo, ‍które podziwiamy‌ podczas jesiennych spacerów w parkach.

Chociaż zanikanie chlorofilu i ‌pojawianie się innych barwników ‍jest ⁢naturalnym procesem, warto ‌pamiętać, że‌ odpowiednie warunki atmosferyczne mogą wpłynąć na intensywność i​ kształtowanie się kolorów liści. ⁣Na przykład ciepłe dni i chłodne noce sprzyjają lepszemu ⁢zachowaniu⁢ się barwników, co⁢ prowadzi⁤ do bardziej intensywnych‌ i ⁤różnorodnych palet​ kolorów.

Czynniki wpływające na intensywność zmiany barw liści

Jesień to magiczna pora roku, kiedy drzewa zaczynają zmieniać swój wygląd, przygotowując się ⁤do nadchodzącej zimy. Jednym z‌ najbardziej charakterystycznych zjawisk‌ jesieni jest ⁤zmiana barw‌ liści, które​ przyciąga uwagę i zachwyca nas swoim pięknem.

Istnieje‍ wiele​ czynników, które⁣ wpływają na intensywność zmiany barw liści. Jednym z głównych czynników jest temperatura. Zmiany temperatury ⁣mogą przyspieszyć lub​ opóźnić proces⁢ zmiany barw liści. Im chłodniejsze są noce, ​tym szybciej liście zmieniają swoje barwy.

Kolejnym istotnym czynnikiem⁢ jest⁢ długość dnia. Krótsze dni‍ jesienią sprawiają,‌ że rośliny otrzymują mniej⁤ światła, co przyczynia się do zmiany barw liści. Dodatkowo, aktywność chlorofilu w liściach również może wpływać na intensywność ​zmiany barw.

Światło słoneczne odgrywa kluczową rolę w całym ⁤procesie. Brak intensywnego⁢ światła⁢ słonecznego może​ spowodować, że liście zmienią swoje barwy mniej intensywnie. W przypadku niektórych gatunków drzew, ‍ zaburzenia w obiegu ⁤składników mineralnych ⁣mogą również wpłynąć na intensywność zmiany barw liści.

Podsumowując, intensywność zmiany barw liści jest ‌wynikiem ‍skomplikowanej interakcji ‌różnych czynników przyrodniczych. ​Przyglądając się temu⁤ magicznemu ⁣procesowi, doceniamy piękno‍ natury ⁤i różnorodność jej efektów w‌ postaci kolorowych jesiennych liści.

Dlaczego liście stają ​się czerwone, pomarańczowe⁤ i żółte jesienią?

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś ​się, dlaczego liście zmieniają kolor jesienią? To fascynujące​ zjawisko, które ma⁢ swoje naukowe wyjaśnienie.

Przyczyną zmiany⁢ koloru liści jesienią jest stopniowe wygasanie chlorofilu, substancji odpowiedzialnej ​za zielony kolor. Kiedy poziom chlorofilu maleje, inne ‍pigmenty takie jak karotenoidy (odpowiedzialne ⁢za pomarańczowy kolor) oraz⁣ antocyjany ⁢(odpowiedzialne ​za czerwony kolor)‌ zaczynają dominować.

Każde drzewo ma swoje unikalne połączenie pigmentów, dlatego‌ niektóre liście stają się ‍czerwone, inne pomarańczowe, ⁢a jeszcze inne żółte. To właśnie różnorodność pigmentów sprawia, że jesienne krajobrazy są tak‍ piękne i kolorowe.

Podczas gdy niektóre ‌drzewa tracą⁤ liście zimą, inne⁣ (takie jak wiecznie zielone iglaki) zachowują swoją zieleń przez ⁢cały rok. To‌ właśnie zmiana koloru liści jesienią jest swoistą⁢ przygodą natury, która robi wrażenie na każdym z nas.

Genetyczne mechanizmy odpowiedzialne za‍ zmianę koloru liści

Wszyscy znamy ten magiczny czas, ⁢gdy liście drzew zmieniają swoje ⁢barwy na ⁢złoto, pomarańcz, czerwień i brąz. Ale jak ‍dokładnie ⁤genetyczne mechanizmy ⁢biorące udział⁤ w ‌tym procesie?

Na początek warto zauważyć, że zmiana koloru ⁣liści jest ​spowodowana przez ​zmniejszenie ilości zielonego‍ barwnika chlorofilu ‌w liściach. Jest to ​rezultat reakcji⁢ biochemicznych, a nie⁣ kwestia przypadku. Oto⁣ kilka ⁣interesujących faktów na ten​ temat:

  • Antocyjany: ⁢ Te związki chemiczne nadają liściom odcienie ⁤czerwieni i fioletu.‌ Są‌ one syntetyzowane w odpowiedzi na niskie ⁣temperatury⁤ i intensywne światło⁤ słoneczne.
  • Flawonoidy: Inna ⁣grupa ‍barwników ⁢roślinnych, ‍które powodują zmiane koloru ‍liści, szczególnie na ‍odcienie żółci i ⁢pomarańczy. Mają one ​również działanie⁤ antyoksydacyjne.
  • Geny regulujące ekspresję: Badania genetyczne wykazały, że istnieje szereg genów odpowiedzialnych ⁤za ​kontrolę‌ procesów metabolicznych związanych z przemianą barwników w liściach.

Możemy więc powiedzieć, że zmiana koloru liści jesienią‌ jest złożonym⁣ procesem, który zależy od‍ wielu ⁤czynników genetycznych i ⁣środowiskowych.⁤ Dlatego ⁢warto zatrzymać się na⁢ chwilę podczas spaceru⁤ w ‌parku i podziwiać‌ to organiczne widowisko ‍natury.

Barwnik Kolor
Chlorofil Zielony
Antocyjany Czerwień, ‍fiolet
Flawonoidy Żółć,⁣ pomarańcz

Jak warunki pogodowe wpływają na zmianę koloru liści?

Pogoda odgrywa‍ kluczową rolę w procesie zmiany koloru liści ‍podczas jesieni. Oto kilka ⁣sposobów, w jakie‍ warunki ⁤pogodowe​ wpływają na ten fascynujący zjawisko:

  • Temperatura: Chłodniejsze temperatury wymuszają ⁢rośliny na‍ produkcję mniejszej ⁣ilości‌ chlorofilu,‌ co prowadzi ⁣do zmniejszenia intensywności​ zielonego koloru ​liści.
  • Wilgotność powietrza: Sucha pogoda⁢ może zapobiegać produkcji ⁣antocyjanów, co sprawia, że ​liście⁣ zmieniają ⁣kolor na czerwony ‌bądź fioletowy.
  • Długość dnia: Krótsze​ dni​ jesienne powodują,​ że rośliny ⁣produkują ⁢mniej chlorofilu, co skutkuje zmianą ‌koloru‌ liści.

Warunek⁢ pogodowy Wpływ ‍na zmianę koloru liści
Chłodniejsze ​temperatury Zmniejszenie⁤ intensywności​ zielonego koloru
Sucha pogoda Zapobieganie produkcji‌ antocyjanów
Krótsze ⁤dni Mniejsza ilość produkowanego chlorofilu

Mimo⁣ że zmiana koloru liści⁤ w jesieni jest głównie wynikiem czynników pogodowych, genetyka roślin również odgrywa ważną rolę. Czasem określone‌ gatunki⁢ drzew mają wbudowane⁣ mechanizmy, które powodują, ⁣że ich liście zmieniają kolor⁤ w ⁢określonym ⁢sezonie.

Procesy chemiczne zachodzące⁤ w liściach ​podczas zmiany koloru

Podczas‍ zmiany koloru liści ⁣w jesiennej porze roku zachodzą fascynujące procesy chemiczne, które wpływają ​na‌ ich wyjątkową barwę. Głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za tę transformację są:

  • Chlorofil ⁣ – zielony barwnik, który jest odpowiedzialny​ za fotosyntezę w liściach. Podczas zmiany koloru⁢ jesienią, poziomy chlorofilu maleją, co⁣ odsłania​ inne⁤ barwniki.
  • Karotenoidy – pomarańczowe i żółte‍ pigmenty, które są ​obecne w ⁢liściach przez cały rok, ale stają się ‌bardziej widoczne, gdy zielony chlorofil zanika.
  • Antocyjany – czerwone, fioletowe i różowe⁣ pigmenty, które są produkowane w⁣ odpowiedzi na niższe⁤ temperatury i zmniejszoną ilość światła słonecznego.

Podczas zmiany koloru liści zachodzą szereg złożonych‍ reakcji chemicznych,​ które⁣ przekształcają ⁣składniki barwników i‍ prowadzą‍ do różnorodnych odcieni. W efekcie,​ możemy ⁤podziwiać​ bogactwo ⁢kolorów na drzewach i krzewach w⁤ okresie ⁤jesieni.

Pigment Kolor
Chlorofil Zielony
Karotenoidy Pomarańczowy,⁤ żółty
Antocyjany Czerwony, fioletowy, różowy

Warto zauważyć, że nie tylko nadają piękną estetykę jesieni, ale również pełnią istotną ⁣rolę w ​przygotowaniu roślin ⁢do zimowych warunków, zapewniając im‍ ochronę przed utratą wody i mrozem.

Znaczenie karotenoidów i antocyjanów w procesie zmiany barw

Karotenoidy i​ antocyjany są związki chemiczne odpowiedzialne za ⁤zmianę koloru⁢ liści jesienią. Znacząco wpływają one na proces ⁣fotosyntezy oraz ochronę⁤ roślin przed‍ stresem​ oksydacyjnym.

Karotenoidy są pigmentami, które nadają liściom‍ żółty, ‍pomarańczowy i ⁢czerwony kolor. Są one szczególnie ważne ​podczas⁣ zmiany pór roku,⁣ gdy⁢ rośliny zaczynają gromadzić ‍zasoby przed ‌nadchodzącą zimą.

Antocyjany to grupa barwników,‌ która ⁣jest odpowiedzialna za intensywne⁤ kolory⁤ czerwone, fioletowe i niebieskie w liściach. ​Mają one silne właściwości przeciwutleniające, ​pomagając roślinom w ochronie‍ przed szkodliwym⁤ działaniem wolnych rodników.

Podczas ‌gdy karotenoidy są obecne przez cały ⁢rok‍ i⁣ mogą być widoczne nawet w zielonych liściach, antocyjany są ​syntetyzowane głównie w okresie jesieni. Ich obecność jest ‌rezultatem zmieniających się ​warunków oświetleniowych i ‍temperaturowych.

Dzięki obecności⁤ karotenoidów ‍i antocyjanów w liściach, możemy podziwiać różnorodność kolorów, które pojawiają się podczas magicznej transformacji jesienią. To naturalny proces, który ​jest niezwykle fascynujący i zachwycający ⁤dla naszych ‍zmysłów.

Czy zmiana koloru liści ​ma‌ wpływ ⁢na zdrowie drzew i roślin?

Liście zmieniają kolor jesienią ​głównie z powodu zmian w ‌ilości światła słonecznego,​ temperatury i ilości wody dostępnej dla roślin. Proces ten wywołany jest przez‌ spadające poziomy chlorofilu w liściach, które z ‌kolei odsłaniają inne barwniki, takie jak ‌karotenoidy‍ i antocyjany.

Chociaż zmiana koloru liści wydaje się być jedynie estetycznym zjawiskiem,‍ ma ona również ‍wpływ ‌na zdrowie drzew​ i roślin.​ Przejście liści z zielonych na czerwone, pomarańczowe i​ żółte odcienie ⁢może ​również służyć ​jako sygnał dla roślin, że zbliża się zima, a one powinny​ się przygotować na spoczynek zimowy.

Badania wykazały, że intensywność koloru liści w trakcie zmiany jesiennej⁤ może być‍ wskaźnikiem ogólnego zdrowia roślin. Silniejsze‌ i ⁤intensywniejsze kolory mogą oznaczać lepsze dostosowanie do ⁣zmieniających się‌ warunków, większą odporność na stres środowiskowy oraz bardziej efektywny proces fotosyntezy.

Warto zauważyć, że nie wszystkie drzewa⁣ i rośliny zmieniają⁤ kolor liści jesienią. Niektóre gatunki ‌pozostają zielone przez cały⁣ rok, zachowując swoje liście‌ nawet⁤ w sezonie⁢ zimowym. Ten ⁢proces, znany jako zimozieloność, również ma swoje korzyści dla‍ zdrowia roślin, zapewniając im stałe źródło‌ energii ⁣przez cały rok.

Czyżby liście zmieniały kolor ⁢dla ochrony roślin?

Czyżby liście zmieniały kolor jesienią tylko dla ochrony roślin? Wydaje⁤ się, że ta teoria ma sens, gdy spojrzymy na to z perspektywy‌ naturalnej‌ ewolucji.

Według⁣ tej hipotezy, zmiana‍ koloru liści w jesieni to sposób roślin na ochronę się ⁢przed ‌zbliżającą się zimą. ‍Jak to ‍działa? Otóż kiedy temperatura spada, rośliny ‌muszą⁣ zminimalizować⁤ straty wodne ‍poprzez zmniejszenie swojej powierzchni liściowej.

Jednak, czy zmiana koloru ‌liści tylko w ‌tym celu? Może istnieć więcej niż jeden powód, dla⁢ którego rośliny przyjmują te piękne⁣ jesienne barwy. Czy jest ⁣to sposób na​ przyciągnięcie zwierząt do rozsiewania nasion? A może ​proces photosyntezy jest mniej efektywny, dlatego ⁢rośliny pozbywają się starszych liści?

Możemy tylko ​spekulować‍ na temat motywacji roślin do​ zmiany kolorów liści w​ jesiennej porze. ⁤Jednak jedno jest pewne ⁣- ta ‌transformacja‌ przyrody zachwyca‌ nas każdego roku na nowo.

Porównanie zmiany ⁢barw liści w różnych gatunkach drzew

Liście ‍zmieniają kolor jesienią z‍ powodu zmniejszenia ilości światła słonecznego ⁢oraz⁢ niższych temperatur. Proces ⁣ten nazywany jest senesencją, czyli⁢ naturalnym starzeniem się rośliny. Wraz ze zmianą ‌warunków atmosferycznych, drzewa przygotowują się do zimy, ​gromadząc składniki‍ odżywcze w korzeniach i‌ zrzucając ‌liście,‌ które⁢ nie ⁢są już potrzebne.

może być fascynującym ‍zagadnieniem. Niektóre‌ gatunki, takie ⁢jak klony⁢ czy wiśnie, charakteryzują się intensywnymi czerwonymi,‍ pomarańczowymi i żółtymi kolorami, podczas gdy inne, jak dęby czy buki, zmieniają się bardziej subtelnie w odcienie brązu i złota.

Gatunek drzewa Kolor liści⁢ jesienią
Wiąz Złoto-brązowy
Klon Czerwono-pomarańczowy
Dąb Brązowy
Modrzew Złoty

Każdy ‍gatunek⁣ drzewa ma swoje unikalne cechy w zakresie zmiany barw liści, ‌co ⁣sprawia, że spacerując po lesie w jesienne popołudnie, można podziwiać różnorodność kolorów i odmian ⁤natury. To przywodzi na ⁢myśl, jak piękne i ⁣zróżnicowane może ⁢być nasze środowisko naturalne.

Czy zmiana klimatu wpływa⁤ na ‍proces⁢ zmiany koloru‌ liści?

Liscie drzew ​zmieniają kolor jesienią z​ powodu ‍zmieniających się warunków pogodowych i ⁢zmieniających się ilości światła‌ słonecznego. ⁤Proces ten nazywany jest senesencją, czyli naturalnym procesem​ starzenia się​ roślin.

Podczas senesencji, rośliny zaczynają wytwarzać ‍mniej chlorofilu, co⁤ prowadzi do‍ zmiany koloru liści. ⁤Zmiana koloru liści na czerwony, pomarańczowy, żółty⁤ lub brązowy wynika z obecności różnych pigmentów roślinnych, takich jak karotenoidy ⁤czy antocyjany.

Badania naukowe ⁤sugerują, ​że⁣ zmiana⁣ klimatu może ‌mieć​ wpływ na ⁢proces zmiany koloru liści. Wzrost temperatury oraz zmiana ilości opadów ⁣mogą przyspieszyć⁢ lub ‌opóźnić senesencję roślin. ​Niektóre gatunki drzew mogą nawet tracić‌ liście wcześniej niż zwykle z ​powodu niekorzystnych ​warunków pogodowych.

W ⁤rezultacie, zmiana​ klimatu może ⁢wpłynąć na harmonogram zmiany koloru⁣ liści w⁢ danym regionie. Jest to⁢ interesujący obszar badań, który pozwala lepiej zrozumieć ​interakcje ​między klimatem a przyrodą.

Jak możemy wykorzystać zmianę barw liści⁢ w ‌dekoracjach jesienią?

Barwy liści zmieniają się jesienią z powodu‌ zmniejszenia ilości światła słonecznego, co wpływa na procesy chemiczne zachodzące w roślinach. Liście‌ przejmują⁢ ciekawe ⁢odcienie,⁣ od ⁣złocistych ‍po czerwone, tworząc malownicze ⁤krajobrazy w przyrodzie.

Wykorzystując ⁤zmianę barw liści ​w ⁢dekoracjach​ jesienią, możemy stworzyć niezwykłe kompozycje, dodając uroku‌ otoczeniu. Oto kilka pomysłów, jak to zrobić:

  • Stwórz wieńce​ z ⁢kolorowych liści i‍ gałązek, które ​będą ⁢fantastyczną ozdobą na drzwiach.
  • Udekoruj stoły na ⁤przyjęcia ‍jesienne bukietami z ​liści w kolorach sezonu.
  • Stwórz kompozycje ‍z suszonych liści w ramach lub ⁢w wazonach, dodając przytulny akcent do wnętrza.

Jeśli chcesz ‍dowiedzieć ⁣się‍ więcej‌ o zmianie barw ⁤liści jesienią, warto zgłębić tajniki ​tego zjawiska i docenić piękno natury w ‍pełnej okazałości.

Jak dbać o ⁣drzewa, ‌aby zachować intensywne kolory liści jesienią?

Jesień to czas, kiedy drzewa ⁢prezentują nam swoje najpiękniejsze⁢ barwy. Ale⁣ dlaczego tak się dzieje? Liście zmieniają kolor jesienią ⁣głównie ⁣ze względu⁣ na zmiany w ilości światła ⁢i ⁢temperatury.

Jeśli chcesz zachować intensywne ​kolory liści swoich drzew, ‌warto ⁣zastosować kilka prostych‌ praktyk pielęgnacyjnych. Oto kilka wskazówek:

  • Regularne podlewanie: Drzewa potrzebują ⁣odpowiedniej ilości wody, ​aby zachować zdrowe ⁢liście i intensywne kolory‍ jesienią.
  • Odpowiednie nawożenie: Stosowanie ⁢odpowiednich nawozów pozwoli drzewom zachować intensywne‌ kolory⁤ liści.
  • Ochrona⁢ przed⁣ szkodnikami: Regularna kontrola roślin i eliminacja szkodników pomoże zachować zdrowe liście i intensywne kolory.

Jeśli chcesz cieszyć się intensywnymi kolorami⁣ liści jesienią,​ warto zatroszczyć​ się o swoje drzewa ​przez cały rok.​ Pamiętaj,⁤ że właściwa pielęgnacja ma kluczowe znaczenie dla zachowania piękna ⁢natury wokół nas.

Czy⁣ istnieje związek między‍ długością dnia a ⁢zmianą koloru liści?

Liscie drzew zmieniają barwę jesienią głównie⁣ ze względu‌ na zmiany w ilości dostępnej ‍światła⁢ słonecznego oraz temperatury. Długość dnia oraz intensywność światła‌ mają wpływ na ⁤proces fotosyntezy,‌ który z kolei wpływa⁢ na produkcję chlorofilu – substancji odpowiedzialnej za⁣ zielony kolor liści.

Kiedy dni stają się krótsze,⁣ rośliny przestają ‌produkować chlorofil, co prowadzi do zmiany koloru liści. ⁣Rozpoczyna się ⁤proces przebarwiania, w⁤ wyniku‍ którego ⁢liście ​mogą przybierać odcienie żółci, ‌czerwieni,⁣ pomarańczy czy brązu.

Porównanie ilości światła słonecznego do​ zmiany⁢ koloru liści Wpływ długości dnia na​ proces fotosyntezy
Więcej światła = intensywniejsze barwy Długość‍ dnia ‌wpływa ‌na produkcję ⁢chlorofilu
Mniej⁢ światła​ = bardziej stonowane barwy Skracający się dzień‌ powoduje zatrzymanie produkcji chlorofilu

Warto zauważyć, że⁢ nie tylko długość dnia, ale​ również ‍temperatury mają znaczący wpływ ⁢na zmiany kolorów liści. Niskie⁣ temperatury sprzyjają akumulacji cukrów⁢ w liściach, co również wpływa na proces przebarwiania.

W związku z powyższym można stwierdzić, że⁣ istnieje‌ związek między ​długością dnia a zmianą koloru⁣ liści, jednak wiele czynników, ⁣takich jak temperatury czy ⁢rodzaj drzewa, może ⁤wpływać na ostateczny efekt jesiennej palety barw ⁤w przyrodzie.

Kolorowe liście jesienią są ​niezwykłym‍ widowiskiem natury, które każdego roku zachwyca nas⁤ swoją⁤ piękną i‌ różnorodną paletą barw. Choć nauka potrafi wyjaśnić ⁤nam, dlaczego ⁤liście​ zmieniają ​kolor w czasie‍ jesieni, to ​nie mniej fascynujące jest obserwowanie tego zjawiska w⁣ realnym życiu.‍ Przyglądając się ⁣zmieniającym się liściom, możemy cieszyć się pięknem​ natury i ⁣zachwycać się magicznym spektaklem, który obdarza nas każdego ‌roku. Dlatego warto‍ zatrzymać się na chwilę i‌ docenić to niezwykłe ‍zjawisko, które sprawia, że ​jesień jest tak‍ wyjątkową porą​ roku.