Jak przygotować dziecko do nauki czytania?

W przedszkolu pojawia się tak zwane czytanie globalne czyli całościowe. Dziecko nie rozpoznaje liter w wyrazie, ale w połączeniu z obrazkiem rozpoznaje go jako całość. Dobry rozwój mowy , bogate słownictwo i prawidłowa wymowa dziecka sprzyja kształtowaniu gotowości do nauki czytania. Sześciolatek powinien już prawidłowo artykułować głoski. Należy kształtować motywację do samodzielnego czytania. Pomaga w tym literatura dziecięca. Dziecko zainteresowane słowem pisanym zaspokaja własną ciekawość, czerpie radość z poznawania i zdobywania nowych umiejętności i tym samym pokonuje trudności. Mobilizacją do dalszych wysiłków jest nagroda w formie pochwały osoby dorosłej.
Proces czytania w przedszkolu kieruje się pewnymi zasadami dydaktycznymi:
- zasada stopniowania trudności – polega na przechodzeniu od ćwiczeń prostych do coraz bardziej złożonych,
- zasada indywidualizacji – każde dziecko jest inne i w różnym czasie zdobywa umiejętności, zatem tez w innym czasie będzie przyswajało sobie litery,
- zasada systematyczności – polega na rozłożeniu nauki czytania na cały rok przedszkolny, stopniowego wprowadzania liter oraz ich utrwalania ( wprowadzanie trzech-czterech liter w ciągu miesiąca).
Podczas przygotowania dzieci do nauki czytania ważne jest, aby zachować kolejne etapy. Z najmłodszymi dziećmi prowadzi się ćwiczenia uwrażliwiające na odbieranie różnorodnych dźwięków z otoczenia, np. odgłosy instrumentów, zwierząt, zjawisk atmosferycznych, przedmiotów i dźwięków mowy ludzkiej. Kolejnym etapem są ćwiczenia doskonalące słuch językowy. Jest to kształtowanie pojęcia „zdania”. Dzieci zaczynają rozumieć, że w trakcie mówienia wypowiadamy, to o czym myślimy, tworząc w ten sposób zdanie. Zaczynamy ćwiczenia od bardzo krótkich zdań, np. „Ala ma kota”, „Ola ma psa”. Dzieci określają liczbę wyrazów w zdaniu. Można tutaj wykorzystać różne liczmany, np. klocki, kasztany, patyczki. Potem zwiększamy poziom trudności dokładając kolejne wyrazy, rozbudowując nasze zdanie, np. „Ala ma małego kota”, „Ola ma dużego psa”. Takie zabawy z dzieckiem pozwalają mu zrozumieć, że w trakcie naszego mówienia można wyodrębnić zdania, a w nich wyrazy. Kiedy dziecko opanuje już umiejętność wyodrębniania wyrazów w zdaniu można przystąpić do zabaw, w których należy wyodrębnić sylaby w wyrazach, przeliczając te sylaby i określać ich liczbę. Gdy dziecko zna już kilka liter, można wprowadzić rebusy obrazkowo-literowe. Nauka czytania zaczyna się od czytania sylab. Czytanie sylabami wpływa pozytywnie na stopień rozumienia tekstu i poprawia płynność czytania. Jeżeli dziecko wyodrębnia już słuchowo zdania, wyrazy i sylaby, należy przystąpić do analizy i syntezy głoskowej wyrazów, czyli określania jakie głoski słychać na początku, na końcu i w środku wyrazu.
W procesie nauki czytania bardzo ważne są zabawy doskonalące wrażliwość słuchową i spostrzegawczość wzrokową. Litera jest to znak graficzny, który piszemy i widzimy, natomiast głoska to odpowiednik słuchowy litery, który wymawiamy i słyszymy.
Powodem trudności w czytaniu u dzieci może być obniżony poziom funkcji psychicznych i procesów poznawczych. Może im towarzyszyć niski poziom orientacji w przestrzeni i zaburzona lateralizacja. Również wady wzroku i słuchu często utrudniają dokonywanie analizy wzrokowo-słuchowej. Dzieci w takimi problemami mylą często litery o podobnym kształcie i brzmieniu. Niewielkie trudności można niwelować samemu, natomiast niepokojące nas problemy należy skonsultować ze specjalistami, aby mogli postawić właściwą diagnozę.

Źródło: Przewodnik Bliżej Przedszkola nr 7-8.214-215/2019, pod red. R. Halik, M. Stasińska, M. Majewska, N. Łasocha, K. Gawlik, A. Czeglik s. 36-37

Opracowała : Joanna Jelonek